تابلو برق و کاربرد های آن

تابلو برق

کاری از آلتا الکتریک

مقدمه :

در تعریف دقیق باید بگوییم این وسیله یک محفظه برای سیم کشی و نصب تجهیزات الکتریکی است که لوازمی مثل کلیدها ، فیوزها ، رله‌ها ، کنترلرها ، قطع کننده‌ها ، ترانسفورماتورهای جریان پتانسیل و همچنین نمایشگرهای مختلف روی آن نصب می شود که از نظر ولتاژ به ۳ دسته تقسیم می شوند :

LV (فشار ضعیف) : ولتاژ تابلو برق‌های فشار ضعیف (Low Voltage) ، کمتر از ۱۰۰۰ ولت دارند. مثل : تابلو برق ساختمانی.
MV (فشار متوسط) : ولتاژ تابلو برق‌های فشار متوسط (Medium Voltage) ، بین ۱۰۰۰ تا ۳۶۰۰۰ ولت است. مثل : برخی تابلو برق های صنعتی.
HV (فشار قوی) : تابلو برق‌های فشار قوی (High Voltage) ، ولتاژ بالاتری نسبت به تابلو برق فشار متوسط دارند. مثل : تابلو برق های اتاق کنترل.

البته باید گفت تابلوهای برق از نظر شکل ظاهری ، طرز قرارگیری ، محل نصب و کاربرد نیز انواع گوناگونی دارند ، اما اصولا بیشترین نوع طبقه بندی آن ها به صورت ولتاژ صورت می گیرد.

در مورد کاربردهای تابلو برق ، باید گفت در این وسیله از تجهیزاتی استفاده شده است که وسایل الکترونیکی را در مقابل خطرهایی مثل نوسانات جریان برق ، افزایش یا کاهش ولتاژ و سایر شوک‌های الکتریکی محافظت می کنند.

برای این که نظارت صحیحی بر تجهیزات الکترونیکی صورت گیرد ، در تابلوهای برق ، از نمایشگرها استفاده می شود که معمولا نمایش میزان جریان ، توان الکتریکی ، فرکانس‌ها و ولتاژ در هر لحظه توسط این دستگاه صورت می گیرد.

کاربرد دیگر تابلوی حضور قطع کننده‌هاست ، که بیشتر برای ایمنی کاربران از آن ها استفاده می شود ، در صورتی که موارد ایمنی در کاربرد وسایل برقی به هر دلیلی رعایت نشود ممکن است خطرآفرین باشند ، در صورت بروز حادثه می توان برای قطع سریع برق از قطع کننده‌ها استفاده کرد. یکی دیگر از کاربردهای تابلوی برق ، کنترل شدت جریان ، فرکانس و ولتاژ است که از مهم‌ترین وظایف یک تابلو برق خوب و استاندارد است.

کلیات

تابلو برق چیست و چه کاربردهایی دارد :

به فضایی گفته می شود که برای سامان دهی انشعابات برق در یک محیط ایجاد شده است. این فضا برای حفظ ایمنی محیط و خارج از دسترس به صورت یک جعبه طراحی شده است. مزیت دیگر تابلو برق علاوه بر ایجاد ایمنی ، بهبود جلوه‌ی بصری است.

جنس جعبه می تواند فلزی و یا غیر فلزی باشد. یک تابلو برق شامل انواع محفظه های استقرار کلید ، شینه ، محفظه فشار ضعیف و محفظه ای می‌باشد که برای سایر تجهیزات تعبیه شده است.

این محفظه ها با صفحات فلزی از یک دیگر مجزا شده اند. در صورت وقوع حادثه ، در هر جز سایر محفظه ها در امان خواهند بود.

حفاظت از کلیه تجهیزات موجود در تابلو برق در برابر بارش برف ، باران و سایر عوامل محیطی مخرب ، بر عهده تابلو برق است.

هر تابلو برق مجهز به کلیدهای قطع و وصل جریان الکتریکی است که در مواقع لزوم عبور جریان را متوقف می سازند. تابلو برق موظف است جریان برق را به صورت مساوی در مدار توزیع کند.

این جعبه ها امروزه با توجه به نوع کاربرد ، در ابعاد و انواع مختلفی ساخته می شوند که در ادامه به طور مفصل تری به معرفی هریک پرداخته می شود.

تابلو برق‌ها و کاربردهای متنوع آن :

از انتقال شوک‌های الکتریکی به افراد و کاربران جلوگیری می‌کنند.
تجهیزات و وسایل داخل هر تابلوی برق در مقابل عامل مختلف محیطی مانند باران و باد و برف و غیره محافظت می‌شوند.
برق را به صورت مساوی و به میزان مورد نیاز میان مدارهای مصرف‌کننده توزیع می‌کنند.
قطع‌کننده‌ها و فیوزهای موجود در تابلوی برق ، سبب اصلاح ضریب توان شده و از نشتی جریان جلوگیری کرده و به توزیع مساوی کمک می‌کنند.
از مهم‌ترین منابع تامین انرژی بوده و از منابع برق متعددی بهره می‌برند.
طرز کار کلیدها و تجهیزات مدار به تابلو برق وابسته است.

تابلو‌ برق ها و کاربرد آن در صنایع :

تابلو کنترل دستی یا اتوماتیک در صنعت (تابلو فرمان دستی ، تابلو برق صنعتی فرمان اتوماتیک) : تابلوهای فرمان دستی ، تابلوهایی هستند که با استفاده از کلیدهای سلکتوری و بدون کنتاکتور ، عمل قطع و وصل آن‌ها انجام می‌شود. همچنین در تابلوهای فرمان اتوماتیک یا نیمه اتوماتیک ، عمل قطع و وصل با کنتاکتور و شستی استپ و استارت انجام می‌شود.
تابلو برق توزیع که معمولا زیر تیر برق آن را مشاهده می‌کنید. این تابلوها با استفاده از ترانس‌های بالای تیربرق ، برق ۲۰ هزار ولت پست‌های برق را کاسته و به سه فاز و یک نول تبدیل کرده و مصرف خانگی برق را تامین می‌کنند.
تابلو‌های برق خازنی یا تابلو بانک خازنی در واقع برق را برای مصرف بهینه می‌کنند. عملکرد این تابلو که کمتر در اماکن عمومی دیده شده ، به این دلیل مهم است که وقتی بار سلفی شود باید یک خازن در مدار برق به صورت موازی قرار گیرد تا برق از حالت سلفی خارج شود ، زیرا با سلفی شدن برق در شب سیم نول برق دار شده و هزینه‌های برق نیز با سلفی شدن برق بیشتر خواهد بود ، چرا که در این حالت ، برق در حالت تعادل قرار ندارد.

اجزا و تجهیزات بخش داخلی یا درونی شامل موارد زیر هستند :

کنتاکتور‌‌ها
ترانس‌ها
کلید‌‌های اتوماتیک و دستی
کلید‌‌های نشتی جریان
فیوز‌‌ها
کلید فیوز‌‌ها ، ولت متر
بی متال
رله
انواع کلید‌‌های گردان ریل
ترمینال
گلند
شینه
شینه ارت ونول
مقره
لامپ سیگنال
وایرشو
کابلشو
تایمر
بست
کنترل‌کننده منطقی
درایو
کنتاکتور‌‌ها
خازن‌ها
رگولاتور خازنی

طبقه بندی تابلو برق بر اساس ولتاژ :

ولتاژ پایین
ولتاژ متوسط
ولتاژ بالا

تابلو برق LV (فشار ضعیف) : ولتاژ تابلو برق‌های فشار ضعیف (Low Voltage) :

به طور کلی تابلو برق الکتریکی که تا یک کیلو ولت ولتاژ دارد به عنوان تابلو برق ولتاژ پایین شناخته می شود. تابلو برق ولتاژ پایین (LV) شامل قطع کننده های مدار ولتاژ پایین ، کلیدها ، جدا کننده های الکتریکی قطع بار ، قطع کننده مدار زمین و … است. تمام لوازم مورد نیاز جهت حفاظت سیستم ولتاژ پایین نمونه ای از این تابلو می باشد. در واقع این نوع تابلو برق شامل تمام لوازم جانبی مورد نیاز جهت حفاظت از سیستم های با ولتاژ پایین هستند.

تابلوهای برق فشار ضعیف از نظر کاربرد را می‌توان به دسته‌های زیر تقسیم کرد :

تابلوهای فرمان موتوری که جهت کنترل موتورهای سه فاز ساخته می‌شوند.
تابلوهای توزیع صنعتی که جهت توزیع جریان در یک واحد صنعتی استفاده می‌شوند.
تابلوهای بانک خازنی که جهت اصلاح ضریب توان یک کارگاه ساخته می‌شوند.
تابلوهای توزیع مسکونی که برای توزیع جریان در یک واحد مسکونی ساخته می‌شوند.
تابلوهای کنترل صنعتی یا تابلوهای PLC که جهت کنترل اتوماتیک فرایندهای صنعتی کاربرد دارند.
تابلوهای مارشالینگ که ارتباط بین تابلوهای برق و سیستم کنترل مرکزی (DCS) را فراهم می‌کنند.

تابلو برق MV (فشار متوسط) : ولتاژ تابلو برق‌های فشار متوسط (Medium Voltage) :

تابلو برق هایی با ولتاژ بین ۳ تا ۳۶ کیلو ولت به عنوان تابلو برق ولتاز متوسط (MV) شناخته می شوند. این تابلو برق ها انواع مختلفی دارند ، برخی از آن ها محفظه ی درونی شان از فلز تشکیل شده است ، برخی دیگر رویه ی بیرونی شان از فلز ساخته شده است. هدف اصلی شبکه برق MV آن است که جریان را ، صرف نظر از آن که چه نوع CB در سیستم تابلو برق MV استفاده می شود ، در شرایط خطا قطع کند. با این وجود ممکن است در سایر شرایط نیز قابلیت عملکرد داشته باشد. تابلو برق ولتاژ متوسط ، باید توانایی انجام کارهایی که در زیر آمده است را داشته باشد :

روشن یا خاموش کردن معمولی کلید جریان
قطع جریان اتصال کوتاه
سوئیچینگ جریان های خازنی
سوئیچینگ جریان های قیاسی
کاربردهای اختصاصی خود

تابلو برق HV (فشار قوی) : تابلو برق‌های فشار قوی (High Voltage) :

سیستم های برقی که با ولتاژهای بالای ۳۶ کیلو ولت کار می کنند ، به عنوان سیستم های ولتاژ بالا شناخته می شوند.
هر چقدر سطح ولتاژ بالاتر باشد ، شدت جریان تولید شده در طول عملیات سوئیچینگ نیز بیشتر خواهد بود. بنابراین در طراحی تابلو برق های ولتاژ بالا بایستی دقت ویژه ای در نظر گرفته شود. قطع کننده مدار ولتاژ بالا ، یکی از اجزا اصلی تابلو برق های HV می باشد ، بنابراین قطع کننده مدار ولتاژ بالا بایستی ویژگی های به خصوصی برای عملکرد ایمن و معتبر داشته باشد.
دو عملیات خاموشی و سوئیچینگ به ندرت در مدارهای ولتاژ بالا رخ می دهد. در بیشتر مواقع این قطع کننده های مدار روشن گذاشته می شوند و ممکن است بعد از مدت زمان طولانی به کار گرفته شوند. بنابراین CB ها بایستی به اندازه کافی قابل اطمینان داشته باشند تا ایمنی را در این سیستم ها تامین کنند.

تابلوهای برق داخل ساختمان

تابلوهای برق داخل ساختمان را به سه دسته تابلوی جعبه فیوزها ، تابلوی عمومی و تابلوی اصلی (تابلوی کنتور) تقسیم می‌کنند.

جعبه فیوز

تغذیه مدارهای روشنایی و پریزهای هر واحد مسکونی از این تابلو فراهم می‌شود. این تابلوها جایگزین جعبه‌های تقسیم پراکنده در ساختمان‌ها قدیمی شده‌اند. در این روش سیم‌کشی ، سامانه‌های جریان‌ضعیف ، تغذیه روشنایی و پریزهای برق کاملاً از هم مجزا هستند و مزیت آن این است که در صورت بروز اتصالی یا خطا در بخشی از ساختمان ، تنها همان بخش از مدار خارج می‌شود. این تابلوها معمولاً در ورودی ساختمان یا آشپزخانه نصب می‌شوند.

تابلوی عمومی

تابلوی عمومی به تابلویی گفته می‌شود که برق مکان‌های عمومی یک ساختمان که همه ساکنان به آن دسترسی دارند (مانند راه‌پله ، پارکینگ ، بام و حیاط) را فراهم می‌کند. این تابلو که باید برای همه در دسترس باشد معمولاً در پیلوت نصب می‌شود. در نقشه‌ها این تابلو را با GP نمایش می‌دهند. سیستم‌های آنتن مرکزی ، آیفون ، اعلام حریق ، موتورخانه و آسانسور نیز از این تابلو تغذیه می‌شوند.

تابلوی کنتور

تابلوی اصلی یا تابلوی کنتور تابلویی است که در ورودی ساختمان قرار می‌گیرد و برق تمامی واحدها و فضاهای مشترک را تأمین می‌کند. این تابلو را در نقشه‌ها با MDP نمایش می‌دهند. کابل اصلی معمولاً از سمت پایین وارد کلیدفیوز این تابلو که از نوع قابل قطع زیر بار است می‌شود.

ایمنی در کار با تابلو برق :

کار با تابلو برق نیازمند تجربه ، مهارت و تخصص است و افرادی که در این زمینه تبحر کافی را ندارند ، به هیچ عنوان نباید به این تابلوها نزدیک شوند. بنابراین در صورت بروز مشکل ، حتما با افراد متخصص تماس بگیرید تا از بروز حوادث جانی پیشگیری کرده باشید.

هر تابلوی برق دارای یک پلاک است که مشخصاتی از قبیل نوع جریان ، درجه حفاظت افراد ، ولتاژ اسمی عایق‌بندی ، ولتاژ اسمی کاری ، میزان مقاومت در برابر اتصال کوتاه و محدودیت و شرایط کاربرد در آن بیان شده است. پیش از شروع کار با تابلوی برق ، اپراتور باید به این مشخصات توجه داشته باشد.

افرادی که با تجهیزات درون تابلو برق کار می کنند ، می بایست از تجهیزات ایمنی هم چون دستکش عایق برق ، کفش ایمنی و … تجهیزات ایمنی محیط استفاده کنند.

جمع‌بندی :

در ساختمان ‌ها یا مکان‌ هایی که از دستگاه‌های الکتریکی زیاد استفاده می‌شود ، نصب این دستگاه ، به منظور رعایت ایمنی ضروری است. تابلوبرق دستگاهی است که بر میزان جریان و نوسانات الکترونیکی نظارت کرده و برق ورودی به وسایل الکتریکی را کنترل می‌کند. این دستگاه‌ها انواع متفاوتی داشته و با توجه به شرایط محیطی ، حفاظتی و فضای لازم جهت نصب ، مورد استفاده قرار می‌گیرند.

تابلو برق و کاربرد های آن

کلیات

پایان

لغو پاسخ